Kaasbereiding in de boerderij (5)

De verschillende onderdelen van het kaasbereidingsproces zijn in de middelste kamer geplaatst! 

Ik wil nog wat kaasdozen - ook wel kaasvaatjes genoemd - toevoegen onder de pekelbak. Ik wil hier ook verschillende vormen voor gebruiken. 

Zelfs met de toevoeging van de Stoot karn voor het boter maken is de ruimte nog niet helemaal gevuld, dus ik wil nog kijken om de ambacht van het boter maken nog verder uit te breiden of er misschien een poelier achtige setting bij te maken, incl. een weegschaal om de eieren te sorteren. 

Ik denk nog even na!

Kaasbereiding op de boerderij (deel 4)

In een van mijn vorige blogs schreef ik dat ik nog zou kijken hoe het melkrek in 't Old Ambachthuus geplaatst zou kunnen worden. Maar omdat het huis ingericht wordt met alleen maar binnen tafereeltjes heb ik ervoor gekozen om alleen een melkbus in het tafereel neer te zetten.

Het rek blijft op het erf staan, welke een andere plek in mijn atelier gekregen heeft.

De verschillende atrributen die gemaakt zijn in het Zomerproject vinden nu een plekje in de "Kaas kamer". Laten we het kaasbereidingsproces nog even verder doorlopen.

In het vorige blog schreef ik over de melk die naar de boer gebracht werd.

De melk wordt gekeurd en bacterie vrij gemaakt. Dan wordt er zuursel en stremsel toegevoegd en overgegoten in grote draineerbakken. Hier gaat een rustperiode in waarbij de melk  zich gaat scheiden in wrongel en wei. De wrongel moet na dit proces gesneden worden, zodat er een mooie egale kaas van gemaakt kan worden. De wei wordt afgetapt. Dit is een bijproduct en wordt niet gebruikt bij het kaas maken. 

Als de wrongel uit de drainagebak in de kaasdoeken is gedaan, wordt vervolgens het pakketje in een Kaasdoos gelegd en afgesloten met een deksel. Deze zijn er in verschillende vormen. Klein, groot, hoog en laag, afhankelijk wat voor kaas je zou willen maken. In het project worden 2 dezelfde kaasdozen gemaakt.

Wil de kaasboer naast gewone kaas ook komijnekaas of andere kaassoorten gebruiken, dan worden in deze fase, voor de wrongel de kaasdoos in gaat, de kruiden toegevoegd en goed gemengd met de wrongel.

Als de wrongel in de kaasdoos zit, wordt de doos gesloten en onder de pers gezet. De pers perst de wrongel bij elkaar, maar perst ook het laatste vocht er nog uit. Het gewicht wat aan de pers gehangen wordt is meestal 2x het gewicht van de kaas die in de doos zit. Het geheel moet ongeveer 3½ - 4 uur onder de pers blijven staan.

De kaaspers is dus een belangrijk element in de kaasbereiding. In oude kaasmakerijen zie je verschillende kaaspersen voorbij komen. Ik heb voor deze gekozen omdat het om de meest handzame pers was die ook in het tafereel ingebouwd kon worden. 

Als de kaas gedurende 3½-4 uur onder de pers gelegen heeft kan de kaas uit de doos gehaald worden. De kaas moet dan nog 8-10 uur rusten. Dan volgt de volgende stap, dit is het pekelbad. In het pekelbad wordt zout toegevoegd om de kaas nog een extra smaak te kunnen geven. De kaas ligt gemiddeld 8-10 uur in het pekelbad. Halverwege wordt de kaas even gekeerd.

Als de kazen uit het pekel-bad komen dan worden ze voorzien van een luchtdoorlatend coatinglaagje. Hierdoor zullen er minder snel bacteriën op de korst gaan vormen. En dan gaan ze op de plank. Afhankelijk van wat voor soort kaas je wilt hebben blijven ze kort of lang liggen. Daarbij is het belangrijk om elke dag de kaas een keer te draaien.

Ligt je kaas 2 weken op de plank dan heb je jonge kaas. Een oude kaas ligt gemiddeld 12 weken. 

Openluchtmuseum Ooltmarsum

Tijdens onze vakantie in Twente hebben we tijdens één van onze fietstochten ook een bezoek gebracht aan het openluchtmuseum in Ooltmarsum

Inmiddels heb ik al verschillende musea bezocht waar oude ambachten te zien zijn, maar het is altijd leuk om weer nieuwe inspiratie op te doen.

Hieronder een aantal foto's van een inrichting van een arbeidershuisje!

Karnen

Naast de verschillende onderdelen voor het maken van kaas wil ik ook een karn toevoegen. Wat is een karn en waar gebruik je deze voor....

Karnen is het proces waarbij verzuurde room in beweging wordt gebracht, 

waardoor er luchtbellen in de room komen. 

Die luchtbellen doen de vetmembraampjes in de room breken. 

De vetdeeltjes klontereen samen en scheiden zich af van de karnemelk. 

Uit het vet wordt boter bereidt. 

Vroeger werd dit met de hand gedaan door de room urenlang 

met de hand te stampen in een stootkarn.

Later kwam de karnton of boterton in gebruik: een horizontaal gemonteerde houten ton die met een zwangel kon worden rondgedraaid. De ton werd (max) voor 2/3 gevuld met melk. Door het draaien maakt de melk een vallende beweging in de ton, waardoor de room komt bovendrijven.

De boter wordt uit de container verwijderd en opgeslagen. De overgebleve zure vloeistof wordt gedronken als karnemelk.

Tegenwoordig wordt de karnemelk gemaakt in de zuivelfabriek en is het geen bij-product meer van de boterbereiding.

 

Kaasmuseum

Nogal onverwachts heb ik gisteren een bezoekje gebracht aan het Kaasmuseum in Volendam.

Heel leuk om alle benodigde attributen te herkennen. Bij het ontwerpen van het Zomerproject 2020 heb ik veel literatuurstudie gedaan omtrent de ouderwetse manier van kaasbereiding. Zo leuk dat mijn miniatuurversie zo'n goed vergelijk heeft met de oude attributen in het Kaasmuseum.

~~~~~~~~~~~~~~~~~

De melk

~~~~~~~~~~~~~~~~~

Drainage - of scheidingsbak

~~~~~~~~~~~~~~~~~

Kaasdozen

~~~~~~~~~~~~~~~~~

Kaaspers

~~~~~~~~~~~~~~~~~

Pekelbad

~~~~~~~~~~~~~~~~~

Rijprek

~~~~~~~~~~~~~~~~~

Kaasbereiding op de Boerderij (deel 3)

Om kaas te kunnen maken hebben we melk nodig. Waar halen we die? Laten we beginnen bij de koe. Dit is toch wel de meest logische gedachte als je aan kaas denkt. Maar het wordt ook steeds gebruikelijker om de melk bij een geit of schaap vandaan te halen. 

We beginnen in elk geval met melk.....  Nadat het gemolken is gaat het via een teems (zeef voor op de melkbus) in de melkbus. En met een oude melkkar brengen we de melk lopend naar de boerderij.

Hier wordt de melk verhit en gaat de mengbak in.

De melkbussen worden schoongemaakt en worden op de kop in het rek gezet om uit te lekken.

_________________________________________________

Nu even kijken hoe ik dit buitengedeelte zo weet om te zetten, zodat het ook zichtbaar is binnen in t Ambachtshuus.

Kaas maken

Kaasbereiding op de Boerderij (deel 2)

Het zomerproject is uitgezet, de beschrijvingen, blogs, boekjes en materiaalpakketten staan klaar, dus nu mag ik ook zelf aan het project beginnen.

De eerste 2 weken van het project wordt besteed aan de kijkkast. Ik had natuurlijk al gemeld dat ik de kaasboerderij wilde inbouwen in het Old Ambachthuus, dus ik ben van de week eens voor mijn huis gaan zitten en zitten te bekijken welke ruimte mogelijk het meest geschikt zou kunnen zijn, hierbij natuurlijk wel bedenkend dat andere ruimtes inmiddels al een klein beetje gereserveerd zijn voor andere projecten die nog verder uitgewerkt moeten worden.

Mijn keus is gevallen op de ruimte in het midden van het huis, een mooi groot raam aan de achterkant, waar het pekelbad mooi kan komen te staan en voldoende ruimte om alle items verder kwijt te kunnen. 

Ik denk niet dat ik verder iets aan deze ruimte ga doen, behang en vloer blijven hetzelfde, dus eens kijken of ik mogelijk iets met de verlichting en afwerking van de deuren kan doen.

Pas over 2 weken begint het project met de inrichting, dus ik heb nog even de tijd! Ik houd je op de hoogte. 

Kaasbereiding op de Boerderij (deel 1)

Ik wil graag weer een beetje verder met de inrichting van 't Old Ambachtshuus, dus nu heb ik de afgelopen 2 weken me verdiept in een 'nieuwe' oude ambacht, namelijk die van het kaas maken.

Elk jaar in de Zomer werk ik voor vrienden en bekenden via de webwinkel en Thea's Miniatuurwereld een thema uit, welke ze gedurende de zomer dan kunnen gaan maken.                         

Dit jaar heb ik dus gekozen voor een tafereeltje met Kaasbereiding, zodat ik ook zelf de items nog eens kan maken, of 1 op 1 overzetten in 't Old Ambachtshuus.

Het project begint op 4 juli en loopt tot aan 22 augustus a.s. 

Ondertussen heb ik al wat literatuurstudie gedaan, dus er is de komende periode ook genoeg te vertellen over het maken van kaas! 

Tot gauw!

De pottenbakkerij (deel 3)

In de afgelopen maanden was ik natuurlijk al wat vaker met het project bezig geweest, dus ik had ook de nodige materialen, zoals broden klei, kwasten, water- en verfpotten gemaakt. In mijn voorraad vond ik het leuke aanrechtmeubel. Deze zal ik de komende periode nog verder op gaan knappen. 

Ik vond het inmiddels wel tijd worden om alle aanwezige materialen 

voor de pottenbakkerij samen te gaan brengen in het Old Ambachtshuus. 

Om meer te leren over het pottenbakken had ik me ingeschreven voor een cursus.

Op een mini draaitafeltje potten maken, een hele uitdaging zal je zeggen.

Maar gisteren verliep de middag vlotjes en na de nodige uitleg 

kon ik toch al mijn pottenbakkerij uitbreiden met maar liefst 6 potjes.

Voor de nieuwe potjes van gisteren en de potjes die nog gaan komen 

(ook geverfde potjes) ga ik nog nieuwe stellingkasten maken, 

dus het project in deze kamer wordt nog verder vervolgd.

++++++++++++++++++